Azərbaycanfilm kinostudiyası


Təsis tarixi: 1923

 

1895-ci ilin dekabrında dünyaya ilk qədəmlərini atan “kino” sənəti cəmi iki il sonra, 1898-ci ildə Azərbaycana da gəlib çıxır. 1998-ci ilin yanvar ayında Bakıda ilk film nümayişləri təşkil olunur. Bu, əsasən, Fransada çəkilmiş kino-süjetləri idi.

Bakı elmi foto dərnəyinin katibi, fotoqraf Aleksandr Mişonun kinonun baniləri Lümyer qardaşlarından kinoaparat almışdı. O, 1898-ci ilin may ayından etibarən Bakı həyatından bəhs edən bir neçə süjet çəkir.

Keçən əsrin əvvəllərində xarici kino şirkətləri Bakıda film istehsalı ilə məşğul olmağa başlanışdılar. Pirone qardaşlarının kinofabriki, “Pate” şirkəti, “Filma” səhmdar cəmiyyəti və başqa xaricilər Bakıda film çəkilişlərini həyat keçirirdilər.

1920-ci il iyulun 4-də Azərbaycan SSR İnqilab Komitəsinin sədri Nəriman Nərimanov “Kinematoqrafiya və fotoqrafiya müəssisələrinin milliləşdirilməsi haqqında” dekret imzaladı. Xalq Mədəniyyət Komissarlığının tərkibində İncəsənət Şöbəsi yaradıldı.

1920-ci il dekabr ayının 20-də Azərbaycan Xalq Maarif Komissarlığı kollegiyasının iclasında “Kinematoqrafiya filmləri fabrikinin açılışı haqqında” qərar qəbul etdi.

Xalq Komissarları Sovetinin 1923-cü il 5 mart tarixli xüsusi dekreti ilə Azərbaycan Foto-Kino İdarəsi yaradıldı.

1923-cü il aprelin 28-də I Dövlət Kinofabrikinin açılışı oldu. “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının tarixi də məhz həmin hadisədən başlanır.

Şərq xalqları küçəsi ilə (indiki Azadlıq prospekti) Birja küçəsinin (indiki Üzeyir Hacıbəyli küçəsi) kəsişdiyi yerdə inqilabdan əvvəl “Renessans” restoranı, onunla bir cərgədə müxtəlif anbar binaları yerləşirdi. Həmin restoran və anbar binaları AFKİ-nin ixtiyarına verildi. Bina kinofabrikə uyğun şəkildə dəyişdirildi: restoranın zalı xeyli genişləndirildi, xırda otaqların arakəsmələri götürüldü, divarları hündürləşdirildi. Beləliklə də, iri zal 36X16 metr sahəsi olan yeni kinopavilyona çevrildi. Həyətdəki limonad zavodu söküldü və onun yerində plyonka emalı üzrə sex və başqa yardımçı binalar inşa edildi. Xaricdən kino avadanlığı gətirildi.

Hökumət üzvü Səməd Ağamalı oğlunun və şəhər ictimaiyəti nümayəndələrinin iştirakı ilə 1923-cü il aprelin 28-də kinofabrikin rəsmi açılışı oldu.

Kinostudiyanın hazırkı binasının əsası isə 1951-ci ildə qoyulub və 15 ildən sonra hazır olub. 1966-cı ildə bu binada artıq kino istehsalına başlanılıb.

Azərbaycan kino strukturu sonrakı illərdə müxtəlif cür adlandırıldı.

 

 

TARİX

KİNOSTUDİYANIN ADI

TABE OLDUĞU QURUM

1923   

I Dövlət Kino Fabriki

Azərbaycan Foto-Kino İdarəsi

1923-1927

I Dövlət Kino Fabriki / Azdövlətkino

Azərbaycan Foto-Kino Sənaye və Ticarət Birliyi

1927-1930

Oktyabrın X illiyi adına kinofabrik / Azdövlətkinosənaye

Azərbaycan Foto-Kino Sənaye və Ticarət Birliyi / Azdövlətkinosənaye

1930-1931

Azərkino

Azərbaycan Foto-Kino Sənaye İdarəsi

1931-1938

Azərfilm

1938-1944

Bədii filmlərin Bakı kinostudiyası

Kinematoqrafiya İşləri üzrə komitə

1944-1948

Kinematoqrafiya İşləri üzrə idarə

1948-1953

Bədii və xronikal filmlərin Bakı kinostudiyası

Kinematoqrafiya nazirliyi

1953-1958

Mədəniyyət nazirliyi

1958-1960

Azərbaycanfilm

1960-1963

Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycanfilm kinostudiyası

Mədəniyyət nazirliyi

1963-1988

Kinematoqrafiya Komitəsi

1988-1989

Mədəniyyət Nazirliyi

1989-1991

Mədəniyyət nazirliyi “Azərkinovideo” İstehsalat Birliyi

1991-2001

“Azərkinovideo” İstehsalat Birliyi

2001-2003

Mədəniyyət nazirliyi Kino işləri baş İdarəsi

2003-2006

Mədəniyyət nazirliyi Kinematoqrafiya şöbəsi

2006-2018

Mədəniyyət və turizm nazirliyi Kinematoqrafiya şöbəsi

2018-2020

Mədəniyyət nazirliyi Kinematoqrafiya şöbəsi

2020-2023

Mədəniyyət nazirliyi Audiovizual və interaktiv media şöbəsi

2023 - ....

Mədəniyyət nazirliyi

   Azərbaycanfilm kinostudiyası